Lần đầu tiên ấn tượng về ung thư vú có cảm giác gần gũi như thế là khi gia đình tôi có người thân mắc căn bệnh này và qua đời sau một thời gian chống chọi với nó. Với một đứa trẻ, nhận thức về ung thư của tôi mơ hồ và ít ỏi, bao gồm cảm giác lo sợ, nguy hiểm, và việc người ta phải cắt bỏ bầu ngực trong quá trình điều trị.
Theo Bộ Y tế:“Tại Việt Nam, theo thống kê của Tổ chức Ghi nhận Ung thư toàn cầu (GLOBOCAN 2020), ung thư vú là căn bệnh ung thư thường gặp nhất với 21.555 ca mắc mới, chiếm tỷ lệ gần 25,8% tổng số ca ung thư.
GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết thêm, ung thư vú là bệnh phổ biến hàng đầu ở nữ giới. Tỷ lệ mắc mới chuẩn hóa theo tuổi khu vực Đông Nam Á là 41,2/100.000 phụ nữ và tử vong là 15/100.000 phụ nữ, con số này ở Việt Nam lần lượt là 34,2/100.000 nữ giới và 13,8/100.000 phụ nữ.”
Tuy ung thư vú có xu hướng trẻ hoá, nhưng điều đó không có nghĩa chúng ta không thể chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh. Cho đến khi khoa học tìm ra cách chữa trị và phòng tránh ung thư vú, tự kiểm tra ngực định kì là điều mà bạn có thể thực hiện ngay tại nhà.
Vì sao phụ nữ nên tự kiểm tra vú?
Tự kiểm tra vú là một công cụ phát hiện sớm sử dụng kết hợp kiểm tra thể chất và vẻ ngoài của vú để kiểm tra các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư vú. Tự kiểm tra vú là cách để bạn nhận biết và làm quen với hình dáng, vẻ ngoài và cảm giác bình thường của bộ ngực, từ đó, bạn có thể phát hiện những thay đổi hoặc bất thường ở ngực, chẳng hạn như khối u mới hoặc màu da thay đổi.
Nên tự kiểm tra theo tần suất như thế nào?
Phụ nữ ở độ tuổi trưởng thành nên tự thực hiện kiểm tra vú ít nhất một lần một tháng. Ngoài ra, chu kì kinh nguyệt cũng có tác động nhất định đến cảm nhận của bầu ngực.
Đối với phụ nữ đang ở trong kỳ kinh nguyệt, nên tự khám vú vài ngày sau khi kết thúc kỳ kinh. Đối với những người đã mãn kinh, việc tự khám vú nên được thực hiện vào cùng một ngày mỗi tháng, chẳng hạn như ngày 1 hoặc ngày 15 hàng tháng.
Các bước thực hiện việc tự kiểm tra vú
Kiểm tra trong khi tắm
Chụm 3 ngón tay giữa và dùng mặt phẳng, kiểm tra toàn bộ vùng vú và vùng dưới cánh tay, ấn xuống với lực nhẹ, trung bình và chắc. Kiểm tra cả hai vú mỗi tháng, cảm nhận xem có khối u mới, khối u dày lên, các nút thắt cứng hoặc bất kỳ thay đổi nào khác ở vú hay không.
Kiểm tra trước gương
Đặt cánh tay của bạn ở hai bên, kiểm tra trực quan ngực của bạn, tìm kiếm bất kỳ thay đổi nào về đường viền hoặc hình dạng của vú, bất kỳ vết lõm, sưng tấy hoặc các bất thường nào khác về da trên hoặc xung quanh vú hoặc bất kỳ thay đổi nào ở núm vú.
Tiếp theo, đặt lòng bàn tay lên hông và ấn mạnh để uốn cong cơ ngực. Hãy tìm bất kỳ vết lõm, vết nhăn hoặc những thay đổi nào khác, đặc biệt là ở một bên.
Nếu bạn nhận thấy hai bên bầu ngực của mình không đối xứng, hãy biết rằng đó là một chuyện hoàn toàn bình thường. Sự đối xứng hoàn hảo là một chuyện ít khi xảy ra trong đời sống thực tế.
Kiểm tra ở tư thế nằm ngửa
Khi nằm, mô vú trải đều dọc theo thành ngực. Đặt một chiếc gối dưới vai phải và đặt cánh tay phải ra sau đầu. Dùng tay trái di chuyển phần đệm của 3 ngón giữa quanh ngực phải, bao phủ toàn bộ vùng ngực và nách.
Dùng lực ấn nhẹ, trung bình và chắc để cảm nhận xem có cục u mới, khối u dày lên, khối u cứng lại hoặc bất kỳ thay đổi nào khác ở vú hay không. Đồng thời bóp núm vú để kiểm tra dịch tiết.
Lặp lại các bước này cho ngực trái của bạn.
Những dấu hiệu lạ bạn nên chú ý
Sự thay đổi liên quan đến cảm giác hoặc bề ngoài của vú hoặc núm vú
- Núm vú đau, có khối u hoặc dày lên ở trong hoặc gần vùng vú hoặc nách
- Sự thay đổi về kết cấu da, lỗ chân lông trên da vú mở rộng
- Xuất hiện một khối u ở vú (Lưu ý rằng: Việc xuất hiện các khối u mới đều cần được kiểm tra bởi bác sĩ, và không phải khối u nào cũng liên quan đến ung thư.)
- Bất kỳ sự thay đổi không giải thích được về kích thước hoặc hình dạng của vú
Sự thay đổi liên quan đến bề ngoài của vú hoặc núm vú
- Xuất hiện lúm đồng tiền trên vú
- Sưng vú không rõ nguyên nhân (đặc biệt nếu chỉ ở một bên)
- Vú co rút không rõ nguyên nhân (đặc biệt nếu chỉ ở một bên)
- Sự bất đối xứng gần đây (không đồng đều hoặc thiếu sự giống nhau) của ngực. Mặc dù phụ nữ thường có một bên vú to hơn bên kia một chút, nhưng nếu tình trạng bất đối xứng mới xuất hiện gần đây thì cần phải kiểm tra.
- Núm vú hơi hướng vào trong hoặc thụt vào trong
- Da vú, quầng vú hoặc núm vú trở nên đóng vảy, đỏ hoặc sưng tấy hoặc có thể có những đường gờ hoặc vết rỗ giống như vỏ quả cam
Dù việc tự kiểm tra vú không thay thế việc đi khám định kì và tầm soát ung thư vú, “công cụ” tại nhà này cũng giúp ích bạn trong việc hiểu rõ cơ thể và phát hiện kịp thời những dấu hiệu hay triệu chứng bất thường. Bên cạnh đó, thiết lập thói quen kiểm tra sức khoẻ tổng quan định kì và tầm soát ung thư tại các cơ sở y tế và bệnh viện là điều mỗi người cần lưu ý thực hiện để cơ thể được lắng nghe và chăm sóc tốt nhất.
Bài viết có sự tham khảo từ National Breast Cancer Foundation, Inc
hereiaman (An)
A writer living in chaos, swimming among the unknown, having an appetite for knowledge and craving for freedom.
