Không phủ nhận, mentor mang lại nhiều rất nhiều lợi ích, đặc biệt cho sinh viên và người mới đi làm. Được học hỏi từ những chuyên gia, tiền bối có kinh nghiệm sẽ giúp tránh được những sai lầm kinh điển và rút ngắn thời gian khi phải tự “mày mò”. Tuy nhiên, nhiều mối quan hệ mentor – mentee lại kém hiệu quả, thậm chí phản tác dụng khi mentee chưa xác định được mục tiêu và phụ thuộc quá mức vào mentor.
3 điều ít biết sau đây sẽ chuẩn bị cho bạn hành trang cần thiết để sẵn sàng tìm kiếm một mentor.
Kỳ vọng thực tế vào mentor
Mỗi khi lạc lối trong công việc, có phải suy nghĩ đầu tiên trong đầu bạn là: “Ước gì có mentor ở đây”? Đó chính là vấn đề. Kì vọng về một mentor giống như thần thánh – có thể giải quyết mọi vấn đề và bù đắp mọi khiếm khuyết – là không thực tế. Hình dung khi bạn đứng giữa ngã ba đường, mentor không thể đến dắt tay bạn đi hay chỉ ra một con đường đúng đắn tuyệt đối. Họ chỉ phân tích thử thách và cơ hội bạn có thể gặp ở mỗi con đường, để bạn có thêm tham chiếu trước khi tự mình đưa ra quyết định.
Mentor càng không phải biết tuốt có thể trả lời mọi câu hỏi và đưa ra mọi lời khuyên hữu ích. Họ cũng sẽ có lúc sai, có lúc không tỉnh táo, có lúc nhầm lẫn và cũng không loại trừ trường hợp họ có những thiên kiến và quan điểm sống không phù hợp với bạn. Sẽ là sai lầm nếu bạn quá phụ thuộc và tin tưởng vào họ. Một người giáo viên hướng dẫn mà tôi rất kính trọng đã nhất định khuyên tôi học ngành Tài Chính vì niềm tin đó là một ngành triển vọng. Cô ấy không biết tôi đã chật vật với những con số thống kê ra sao. Tôi hiểu rằng cô có mục đích tốt, chỉ là cô không thể hiểu tôi bằng chính tôi.
Đa số chúng ta gửi gắm trọn vẹn niềm tin vào người mentor vì họ dày dặn kinh nghiệm, có địa vị, tuổi tác hoặc tiền bạc. Đó cũng là một khuôn mẫu tôi mất nhiều thời gian để tự phá vỡ: Mentor không nhất thiết phải sở hữu những đặc điểm trên. Trong một thế giới luôn thay đổi, lời khuyên của những người lớn tuổi có thể dễ dàng lỗi thời nếu họ thiếu sự cập nhật. Ở thời của người giáo viên tôi nhắc đến, Tài Chính có thể là mảnh đất màu mỡ đầy thuận lợi, nhưng chỉ ngày mai hay năm sau thôi, ai có thể biết trước?
Hiểu mình trước khi tìm mentor
Sheryl Sandberg, Giám đốc vận hành của Facebook nói rằng: “Tự thân xuất sắc và bạn sẽ có một mentor”. Phiên bản của chính tôi cho câu nói này: “Hiểu mình và bạn sẽ có một mentor”. Kì vọng nghề nghiệp rõ ràng, hiểu rõ ưu nhược điểm của bản thân sẽ giúp bạn tìm kiếm được một mentor phù hợp cũng như tiết kiệm thời gian cho bạn và chính người mentor. Nghĩ về mối quan hệ với mentor như với bạn đời: Liệu bạn có sẵn sàng cam kết và với đối phương khi chưa hiểu rõ mình muốn gì?
Mentor – Mentee là mối quan hệ hai chiều. Khi bạn biết rõ điều mình tìm kiếm, người mentor cũng sẽ biết rõ điều mình có thể cho đi. Những cuộc trò chuyện đào sâu vào vấn đề cụ thể sẽ là trải nghiệm làm giàu kiến thức và quan điểm của đôi bên.
3 câu hỏi để hiểu mình trước khi tìm một mentor
Học hỏi từ mọi mối quan hệ
Nếu như chưa hoặc không thể tìm thấy một mentor phù hợp thì cách tốt nhất bạn có thể làm là biến mọi người xung quanh trở thành những “mentor ngắn hạn” của mình. Tôi đã từng rất áp lực tìm kiếm một người dẫn lối, quên mất rằng xung quanh tôi có rất nhiều người thầy. Tôi học tính kỉ luật từ mẹ – người luôn tất bật với bệnh nhân và những ca trực đêm. Tôi học cách ghi chép logic từ người bạn cùng bàn trong lớp đại học. Ngay cả một người em kém tuổi cũng đã dạy tôi cách đối nhân xử thế, góp ý mà không làm mếch lòng đồng nghiệp. Tôi tự tin hơn, sẵn sàng nói ra suy nghĩ của mình qua những lời động viên của sếp. Tôi đọc được hàng tá bài viết hữu ích từ những tác giả mà tôi hầu như không thể nhớ tên. Chưa bao giờ tôi gọi những người đó là mentor, những bằng một cách kì lạ, họ đều đã dạy tôi những kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm mà có thể phải mất nhiều năm để tích lũy hoặc rất nhiều tiền của để được huấn luyện.
Mỗi người bạn gặp trong cuộc đời đều có thể trở thành một “mentor ngắn hạn” nếu bạn biết chọn lọc điểm tốt để học hỏi từ họ. Đến cuối ngày, câu hỏi quan trọng không còn là “Học hỏi ở đâu?” mà là “Bạn có sẵn sàng học hỏi hay không?”
Mướp
Nếu Chúa có thật, tớ sẽ hỏi Ngài sao lại tại sao lại tạo ra Eva từ chiếc xương sườn của Adam? Nhưng thật buồn, Chúa không tồn tại và đâu đó ngoài kia có một nàng Eva sinh ra từ bụng mẹ, sẵn sàng chinh phục thế giới.
